In samenstellingen met gelijkwaardige delen is een streepje tussen die gelijkwaardige delen verplicht. Het is bijvoorbeeld ook woon-werkverkeer (‘verkeer tussen wonen en werken’) en appel-perenstroop (‘stroop gemaakt van appels en peren’).

Als je kosten-batenanalyse vergelijkt met bijvoorbeeld zwemwateranalyse, zie je een verschil. In deze laatste samenstelling bepaalt het eerste deel het tweede deel nader: zwemwater is een soort water, en samen bepalen deze delen het derde deel weer nader: een zwemwateranalyse is een soort analyse. De delen zijn dus juist níét gelijkwaardig: het linkerdeel specifeert het deel dat erachter staat. Daarom schrijf je zwemwateranalyse helemaal aan elkaar.

Op zichzelf is kosten-/batenanalyse overigens geen ‘foute’ spelling. De schuine streep betekent ‘of’. Met een kosten-/batenanalyse zou dan een ‘kosten- óf batenanalyse’ bedoeld kunnen zijn. Kosten-batenanalyse is echter een vast begrip in de betekenis ‘analyse van (te verwachten) kosten en opbrengsten’.

Extra streepje?

Na de gelijkwaardige delen kan voor de leesbaarheid nog een extra streepje gezet worden: kosten-baten-analyse, woon-werk-verkeer, enz. zijn ook goed. Doe dit alleen als je denkt dat je lezers de samenstelling anders moeilijk doorzien. Meestal is het niet nodig en is alleen het verplichte streepje genoeg.

Kop-hals-rompboerderij

In bijvoorbeeld hink-stap-sprongparcours en kop-hals-rompboerderij zijn er zelfs drie gelijkwaardige delen. Daarom moeten er twee streepjes staan. Je kunt ook hier een extra streepje voor de duidelijkheid plaatsen: hink-stap-sprong-parcours en kop-hals-romp-boerderij zijn ook goed.

Klik op het tabblad ‘Voorbeelden’ voor tientallen voorbeelden van dit soort samenstellingen.

Blij met deze uitleg?

Met een donatie van € 2 steun je Onze Taal. Bedankt!

Hieronder staan meer voorbeelden van samenstellingen met gelijkwaardige delen. Tussen die gelijkwaardige delen is het streepje verplicht. Een extra streepje voor de duidelijkheid toevoegen mag ook. 

  • aan-uitknop
  • aan-uitschakelaar
  • aardbei-banaansorbet
  • appel-bessensiroop
  • appel-citroenvlaai
  • appel-kaneelijs
  • appel-notentaart
  • appel-perenstroop
  • arbeid-rustverhouding
  • aso-tso-bso-school (laatste streepje is nu verplicht na de afkorting bso)
  • baas-knechtverhouding
  • bachelor-masterstructuur
  • blauwekaas-peersalade
  • bloed-hersenbarrière (‘barrière die de hersenen afschermt voor stoffen in de bloedbaan’)
  • bloemen-kruidenmengsel
  • bonus-malusregeling
  • brandstof-luchtverhouding
  • broer-zusverhouding
  • client-serversysteem
  • dag-nachtritme
  • douche-toiletcombinatie
  • draai-kiepraam
  • fly-drivepakket
  • gebruikersnaam-wachtwoordcombinatie
  • glucose-waterverhouding
  • gras-bladerenmengsel
  • gras-klaverweide
  • gras-rodeklavermengsel
  • haat-liefdeverhouding
  • ham-kaaspannenkoek
  • hand-oogcoördinatie
  • havo-vwo-school (laatste streepje is nu verplicht na de afkorting vwo)
  • hink-stap-sprongbaan
  • honing-mosterddressing
  • hoofd-halsgebied
  • hoog-laagbed
  • hoog-laagconstructie
  • in-uitmodel
  • keel-neus-oorarts
  • kerk-staatverhouding
  • kip-eikwestie (kip-of-eikwestie kan ook)
  • klank-tekenkoppeling
  • klaver-grasmengsel
  • klei-humuscomplex
  • koel-vriescombinatie
  • koel-vriesinstallatie
  • koel-vriestrailer
  • koers-winstverhouding
  • koolstof-stikstofverhouding
  • koper-zilverionisatie
  • kop-hals-rompboerderij
  • kosten-batenafweging
  • kosten-batenplaatje
  • kosten-opbrengstverhouding
  • krenten-rozijnenbrood
  • leef-zorgcomplex
  • leef-zorgplan
  • leer-werktraject
  • lengte-breedtepositie
  • lengte-breedteratio
  • lengte-breedteverhouding
  • lengte-hoogteverhouding
  • loon-prijsspiraal
  • lucht-luchtwarmtepomp
  • lucht-waterwarmtepomp
  • maag-darmkanaal
  • man-vrouwverhouding
  • moeder-dochterdag
  • moeder-dochterrelatie
  • moeder-dochteruitje
  • moeder-kindrelatie
  • moeder-zoonband
  • moeder-zoondag
  • moeder-zoonrelatie
  • neus-keel-oorarts
  • noten-rozijnenbrood
  • olie-watermengsel
  • oog-handcoördinatie
  • oorzaak-gevolgrelatie
  • oost-westverbinding
  • open-dichtverhouding
  • ouder-kindinteractie
  • ouder-kindrelatie
  • prijs-kwaliteitverhouding
  • prijs-loonspiraal
  • prijs-prestatieverhouding
  • product-marktcombinatie
  • proteïne-vetverhouding
  • redactie-advertentieverhouding
  • risico-rendementafweging
  • risico-rendementprofiel
  • risico-rendementverhouding
  • romp-zijondersteuning
  • rozijnen-notenbrood
  • ruimte-tijdcontinuüm
  • signaal-ruisverhouding
  • slaap-waakritme
  • speel-leeromgeving
  • spier-vetverhouding
  • spreek-luisterverbinding
  • start-stopsysteem
  • sterkte-zwakteanalyse
  • stikstof-fosfaatverhouding
  • stop-startsysteem
  • taille-heupverhouding
  • tijd-ruimtegeografie
  • tomaten-groentesap
  • tomaten-groentesoep
  • tomaten-rodewijnsaus
  • tomaten-wittewijnsaus
  • trek-duwcombinatie
  • vader-dochterdag
  • vader-dochterdans
  • vader-dochterrelatie
  • vader-kindrelatie
  • vader-zoonactiviteit
  • vader-zoonmoment
  • vader-zoondag
  • vader-zoonverhouding
  • vader-zoonweekend
  • verrichtingen-beloningverhouding
  • vmbo-havo-vwo-school (laatste streepje is nu verplicht na de afkorting vwo)
  • vis-wittewijnsaus
  • voor-nafoto
  • voor-naoptie
  • vraag-antwoordstructuur
  • warm-koudbuffet
  • was-droogcombinatie
  • was-wordtlijst
  • welles-nietesdiscussie
  • werk-privébalans
  • win-winscenario
  • win-winsituatie
  • woon-leefgemeenschap
  • woon-leefkeuken
  • woon-leefruimte
  • woon-werkverkeer
  • woon-zorgabonnement
  • woon-zorgbegeleider
  • woon-zorgcentrum
  • woon-zorgcomplex
  • woon-zorgconcept
  • yin-yangprincipe
  • yoghurt-limoenmengsel
  • zak-slaagregeling
  • zit-slaapbank
  • zit-slaapkamer
  • zoeteaardappel-spruitjesstamppot
  • zuur-zoetevenwicht
  • zwart-witdenken
  • zwart-witfoto

Blij met deze uitleg?

Met een donatie van € 2 steun je Onze Taal. Bedankt!