Het zij zo / het zei zo

Juist is: het zij zo. Zij is hier een vorm van het werkwoord zijn; het is een zogeheten aanvoegende wijs, die vaak een wens, een aansporing/aanwijzing of een (gevoel van) toegeving/berusting uitdrukt. ‘Het zij zo’ is een uiting van berusting: ‘het is niet anders; we moeten het ermee doen’.

Hetzelfde zij zit onder meer in de combinatie zij het (dat) ..., die te parafraseren is als ‘ook al is/was het (zo dat)’, ‘maar dan wel’. 

De aanvoegende wijs (ook wel conjunctief genoemd) is een werkwoordsvorm die gevormd wordt door van het hele werkwoord de slot-n af te halen. Er kan een wens, een aansporing/aanwijzing of een toegeving/gevoel van berusting mee uitgedrukt worden. De aanvoegende wijs wordt in het hedendaagse Nederlands niet vaak gebruikt; hij geeft de tekst vaak een formeel, ouderwets of zelfs verheven karakter. In een aantal vaste verbindingen komt de aanvoegende wijs nog wel voor. Hieronder geven we enkele voorbeelden.

Wens

• leve de koning
• moge het u bekomen
• mogen allen dit horen
• het ga je/jullie/hun goed
• hij ruste in vrede
• zo waarlijk helpe mij God almachtig
• de hemel/God bewaar/beware me
• God beter(e) 't (is een tussenwerpsel geworden: godbetert)
• moge de Heer u zegenen
• uw naam worde geheiligd, uw koninkrijk kome, uw wil geschiede
• redde wie zich redden kan
• één wens zij ons vergund
• ere zij God
• vrede zij met u
• dank zij u (dankzij is een voorzetsel geworden)
• God zij dank (gebracht) (is een tussenwerpsel geworden: godzijdank/goddank)
• dat haal je de koekoek
• God hebbe zijn ziel

Aansporing/aanwijzing

• ik moge u erop wijzen dat …
• voor inlichtingen wende men zich tot …
• men vergete niet de deur te sluiten
• men bedenke dat men slechts één kans krijgt
• gelieve met gepast geld te betalen
• men neme drie ons boter
• men verzuime niet het formulier tijdig in te leveren

Toegeving/berusting

• hoe dit ook zij …
• hoe het ook moge zijn
• wat dies meer zij
• kome wat komt
• er gebeure wat er gebeuren moet
• ze deed mee, zij het niet van harte