Wat is het best: ‘Er is nog plek voor drie personen’ of ‘Er is nog plaats voor drie personen’? 

‘Er is nog plaats voor drie personen’ geldt voor sommigen als een betere zin dan ‘Er is nog plek voor drie personen.’ Toch zijn plaats en plek allebei heel gebruikelijk. Beide betekenen ‘locatie, ruimte’, ‘punt waar iets of iemand zich bevindt’.

Plaats en plek: vaak inwisselbaar

Van oorsprong duidt plaats een locatie of ruimte in het algemeen aan, die meestal niet al te klein is. Als het echt om een dorp of stad gaat, is alleen plaats mogelijk: de Utrechtse plaats Werkhoven, de West-Vlaamse plaats Woesten. Ook in aankomen op de plaats van bestemming is plaats duidelijk het gebruikelijkst. In de meeste andere gevallen zijn plaats en plek allebei mogelijk. Voorbeelden:

• De kopjes staan niet op hun vaste plaats/plek.
• Ik kan nu eenmaal niet op twee plaatsen/plekken tegelijk zijn!
• We moeten alles wat gebeurd is nog een plaats(je)/plek(je) geven.
• Het stadion was tot de laatste plaats/plek bezet.
• Ik heb van plaats/plek geruild met een collega.
• Ze heeft daar echt haar plaats/plek gevonden.
• Mijn collega is even van haar plaats/plek, maar ze komt zo terug.
• Ineens viel alles op zijn plaats/plek en wist ik wat ik moest doen.

Vinger op de zere plek

Plek is gebruikelijk voor een relatief klein oppervlak dat zich vaak onderscheidt van wat zich eromheen bevindt, zoals in een rode plek op je arm en in een blauwe plek hebben. Ook in de vinger op de zere plek leggen is plek gebruikelijk. Andere voorbeelden:

• Ze lag op een beschut plekje te lezen.
• Op een open plek in het bos zag ze een ree.

Uitdrukkingen met plaats

In deze uitdrukkingen is plaats gebruikelijker:

• Het hart op de juiste plaats hebben. (plek komt ook wel voor)
• Ze is de juiste vrouw op de juiste plaats. (plek komt ook wel voor)
• Er is helaas geen plaats meer voor jou in ons bedrijf. (plek komt ook wel voor)
• Pas op de plaats maken.
• Op je plaats gezet worden.
• Op uw plaatsen ... klaar ... af!
• In de eerste plaats wil ik jullie hartelijk feliciteren.

In ons tijdschrift Onze Taal constateren lezers al zo’n 35 jaar dat plek bezig is plaats te verdringen. Het is waar dat plek nu gangbaarder is dan vroeger, maar plaats is ook nog steeds erg gebruikelijk.