Co-existentie betekent ‘het (vreedzaam) naast elkaar bestaan/leven’. Je komt het woord vaak tegen in formuleringen als de co-existentie van verschillende plantensoorten.

Lange tijd was coëxistentie de juiste schrijfwijze, ook volgens de officiële spelling. Sinds 2005 staat co-existentie met een streepje in de officiële woordenlijst. De variant coëxistentie komt echter ook nog altijd veel voor en is goed te verdedigen. Voor veel mensen is coëxistentie namelijk één geheel. Hetzelfde geldt voor het werkwoord co-existeren/coëxisteren: officieel is alleen co-existeren juist, maar ook coëxisteren komt voor en is te verdedigen.

Coassistent en copiloot

Volgens de officiële spellingregels moet je co- in principe vast schrijven aan het woord dat erop volgt: coassistent, copiloot, coschap, enz. Maar je mág ook een streepje zetten: “Om de leesbaarheid te bevorderen, kunnen we een facultatief koppelteken gebruiken na het voorvoegsel.” Dus co-assistent, co-piloot en co-schap zijn ook juist.

Coëfficient en co-existentie

Als het deel ná co- begint met een e, i of o, en er dus klinkerbotsing ontstaat, moet je officieel soms een streepje gebruiken en soms een trema:

  • Als co- duidelijk de betekenis ‘mede, mee’ toevoegt, komt er een streepje: co-existentie, co-integratie, co-ouderschap.
  • Als co- geen duidelijke ‘eigen’ betekenis toevoegt, blijft het streepje achterwege en krijgt de e, i of o een trema: coëfficiënt, coïncidentie, coöperatie (de precieze regels vind je in de Leidraad van de officiële woordenlijst).

Coëxistentie/co-existentie is een twijfelgeval. De een zal co hierin wel als voorvoegsel met de betekenis ‘mede’ herkennen, wat leidt tot co-existentie (de officieel juiste spelling). Voor de ander gaat co- helemaal op in het woord als geheel, wat leidt tot coëxistentie (officieel niet juist). Wat ons betreft hoeft coëxistentie niet afgekeurd te worden.

Klik op het tabblad ‘Voorbeelden’ hierboven voor meer voorbeelden van woorden met co-.

Blij met deze uitleg?

Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!

Toch nog een vraag?

Onze taaladviseurs staan elke werkdag voor je klaar.
https://onzetaal.nl/taalloket/vraag-stellen

Voorbeelden

Hieronder staat een overzicht van woorden met co-. In de linkerkolom staat de spelling die in het Groene Boekje staat, in de middelste kolom de spelling met een facultatief streepje (die ook officieel juist is), en in de rechterkolom komen alleen coëxistentie en coëxisteren voor, de enige vormen waarbij het oordeel ‘fout’ van de officiële spelling volgens ons te streng is.

Officiële spelling
 
Facultatief streepje
(ook officieel juist)
Alternatief
(officieel niet juist)
coadjutor co-adjutor
coaguleren co-aguleren
coassistent co-assistent
coassistentschap co-assistentschap
coassuradeur co-assuradeur
coauteur co-auteur
coaxiaal co-axiaal
cobranding co-branding
cocreëren co-creëren
codecisie co-decisie
codirecteur co-directeur
co-editie
co-educatie
coëfficiënt
co-enzym
co-evolutie
co-existentie coëxistentie
co-existeren coëxisteren
cofiliatie co-filiatie
cofinancier co-financier
cofinanciering co-financiering
cohabitatie
coherent
cohesie
coïncidentie
coïncideren
co-infecteren
co-infectie
co-instructie
comorbide co-morbide
comorbiditeit co-morbiditeit
coöperant
coöperatief
coöperator co-operator
coöptatie co-optatie
coöpteren co-opteren
coördinaat
coördinator
coördinatrice
coördineren
co-ouder
co-ouderschap
copartnership co-partnership
copiloot co-piloot
coproductie co-productie
copromotor co-promotor
coscenarist co-scenarist
coschap co-schap